Onze vader is dement.
Mijn bericht over onze Pa en zijn avontuur in de tijd dat hij dement werd verklaart.
Ik heb mij afgevraagd komt zijn eigen IK nog ooit terug?Word hij wel weer zo als zoals hij voorheen was?”Met een wanhopige blik in mijn ogen kijk ik de arts aan, hopend op een geruststellend antwoord.Helaas, ik moet hij mij teleurstellen. Uw vader is dement.
Het kwaad is geschiet kan niet meer terug. Maar hoe gaat het verder.Ik kan je wel vertellen, hoe ben ik hiermee omgegaan. En dan hoop ik dat je iets aan mijn bericht hebben. Dat je er inzicht uit kan halen. Van inzicht komt begrip en als je iets begrijpt kan je het benoemen en een plaats geven. Hopelijk ook nog accepteren. Maar dat is niet vanzelfsprekend.
Mijn bericht/verhaal over onze Pa. Wij zijn met 7 kinderen waarvan er nog 5 over zijn waarvan ik (Lieky) zijn jongste dochter ben en toen nog 63 jaar. Pa was toen 96 wilde zo graag de 100 halen. Pa is 98 jaar geworden.
In eerste instantie hadden wij niets in de gaten dat er iets mis was met Pa, ik denk hij zelf ook niet. Als hij bv mijn zus opbelden om zijn bestelling boodschapjes door te geven was hij nogal vaag en vergeetachtig. Dan wilde hij haar ook niet laten merken dat hij zelf niet meer wist wat hij bedoelde met “je weet wel, die dingtjes moet ik hebben” werd hij ook nog geïrriteerd als mijn zus niet meteen wist over welk dingetjes hij het had. Mijn zus had dus als eerste in de gaten er is iets mis met Pa, maar wij andere kinderen wezen dat af naar zijn hoge leeftijd hij is ook over de negentig jaar en dan mag het geheugen natuurlijk wel afzwakken. Toch?Het veranderde steeds bij Pa. In het begin langzaam, wij hadden eerst niet in de gaten dat Pa ons niet meer herkende.Misschien gaat het bij de een sneller als bij de andere, maar de veranderingen zijn helaas niet tegen te houden.Zo is het bij Pa gegaan. Wij kwamen er pas achter dat hij ons niet meer kende doordat hij op zijn verjaardag zei,” wie zijn al die vreemde mensen in mijn huis” Maar Pa dat zijn je eigen kinderen. Ja, toen was het duidelijk hier klopt iets niet met hem. Toen zaten wij er meteen bovenop. Want wij met z’n alle moesten nu voor Pa gaan zorgen. Tja, wij bedoelde het natuurlijk goed. Achteraf heb ik mijn twijfels of wij het wel goed hebben gedaan. Niemand van ons was bekend met demente mensen. Hoe dat zo gaat en wat je beter moet doen. Ook wij kinderen waren bezorgd en wilde helpen zonder te weten.Wat ik bij mijn vader wel heb gemerkt is, dat het erger is geworden vanaf veranderingen om hem heen in zijn vertrouwde omgeving gebeurde.Wij als kinderen hadden dat eerder niet in de gaten omdat wij bezig waren goed voor hem te zorgen. Hij mocht absoluut niet meer autorijden, terwijl hij vond dat het wel kan en niet normaal was dat iemand anders voor hem deed beslissen en hem iets afnam waar hij zeer aan gehecht was. Dat was verschrikkelijk voor hem. Ik weet nog, toen mijn vader nog alleen thuis woonde, vergat hij zich te verzorgen. Wij dachten, dan moeten wij iemand laten komen van de zorg die hem komt wassen. Weer iets wat mijn vader niet gewent was nooit heeft iemand hem moeten verzorgen en al helemaal niet gewassen worden. (Door vreemden) Dat was voor hem gevaar, maar dat hadden wij niet zo in de gaten dat ergernis en stress bij hem averechts werkte. (Nu, achteraf zou ik het zo niet meer doen) Een vreemde (thuiszorg) in zijn huis kwam poetsen. Zij ging gewoon haar werk doen, maar mijn vader zag alleen, er is een vreemde bij hem in huis die in zijn kasten (vertrouwd) zat. Dat is voor hem vreemd en een gevarenzone voor hem geworden. Hij voelde zich in zijn eigen vertrouwde omgeving niet meer veilig. Daardoor werd hij volgens mij, steeds verwarden en opstandiger. Hij begreep zijn omgeving zich zelf niet meer.Hij bleef hangen in de situatie waarin hij zit. Geen pilletje kan hem helpen zijn gedachten weer op orde te krijgen. Hij zat in een slachtofferrol kon daar moeilijk mee omgaan hij begreep het ook niet, dat hij geen veranderingen in zijn situatie kon brengen. Dat anderen over zijn welzijn beslissen.Soms waren het schrijnende verhalen die hij meende mee te maken, waarvan hij ook nog overtuigd was dat die ander het schuld zijn en zijn leven verzieke.Geregeld valt hij terug in zijn verleden. De oorlog want hij vertelde dat hij soldaten had gezien die wilde hem iets aandoen. Maar, zei hij, “ ik heb ze dood geschoten” Verbaast keek ik hem aan. “Ja hiermee zei hij trots, en liet mij zijn tv afstandbediening zien. Wij wees hiermee naar de tv. Hij heeft waarschijnlijk naar een drukke (oorlogs) film gekeken en dat heeft hem overprikkeld en in zijn gedachten gebeurde dit echt. Bij het “doodschieten” is natuurlijk de tv uitgegaan. Weg was het gevaar. Goed gedaan Pa. Ja, gelachen hebben wij ook met hem. Soms waren er vreemde voorvallen. bv, hij was niet thuis en de voordeur stond open. Pa was te voet naar het dorp gelopen. Toen wij hem vonden had hij zijn pyjama nog aan en op zijn sloffen. Ik vroeg hem “Pa, waar wil je naar toe”? tot mijn grote verbazing zei hij “ naar mijn oma die woont daar ergens, maar ik weet niet meer waar” Hij had het koud en was echt verwart. Ik vond hem zo zielig. Ik troost hem als een kind dat bedroefd was en beloofde dat ik haar zou gaan zoeken om hem naar haar toe te brengen. Met een glimlach op zijn gezicht stapte hij rustig de auto in en bracht hem naar huis. Hij heeft het er toen niet meer over gehad. Was het waarschijnlijk weer vergeten. In een later stadion kwamen de vragen naar Oma en zijn moeder geregeld terug. Pa, was helemaal veranderd en die veranderingen veranderde ook steeds weer opnieuw. Niets bleef nog hetzelfde. Als ik enkele dagen later bij hem terug kwam, wist ik nooit van te voren in welke staat ik Pa nu weer zou aantreffen. Ik vond dit allemaal een vreemde gewaarwording. Mijn vader die ik mijn hele leven al ken, is schijnbaar iemand anders geworden. Ik ben in deze tijd van veranderingen van die lieve oude man gaan houden. Ik heb met deze man meer in mijn leven ondernomen dan met mijn vader. Ik heb met hem arm en arm gewandeld door het park vlak bij zijn thuis in de buurt. Ik heb nog nooit met mijn vader gewandeld en al helemaal geen lichamelijk contact gehad. Geen hand geen arm om mij heen geen schouder klopje niet als kleine meid op zijn schoot gezeten. Helemaal niets van dit. Maar ik zeg er ook bij, ik heb ook nog nooit een klap van hem gehad. Hij heeft mij nooit geslagen. Later na veel denken wat heb ik dan eigenlijk voor een relatie met hem,……heb ik bedacht en had er na jaren ook vrede mee. Die man weet niets met mij aan te vangen. Hij wist wel dat ik zijn jongste dochter was en dat was waarschijnlijk voor hem ook genoeg. Hij had meer met mijn broer en een andere zus daar kwam hij wel altijd. Bij mij niet.
Bij deze oude man was het anders. Hij was liefdevol en aardig. Liet mij weten dat hij het heel leuk vond dat ik hem kwam bezoeken. Hij vond mij een leuk vrouwtje die de hele middag bij hem op bank zat en tv kijken.
Samen koffie drinken in het leuke restaurantje van het verzorgingshuis waar wij hem straks willen onder brengen als hij niet meer alleen mag wonen. Ik had mij voorgenomen om hem mee te nemen in mijn auto om met hem te toeren. Ik heb hem opgehaald om samen te toeren door de omgeving die hij wel zeker nog zal kennen. Ik zag dat hij het leuk vond.Toeren met mijn auto, hij bij mij in de auto……is nog nooit eerder gebeurt. Ik heb ervan genoten en hij ook. Dat dit ons beiden goed. Dat zijn voor mij leuke herinneringen. Dit had ik mij nooit kunnen voorstellen om dit met mijn vader te doen. Ik zag toch meer die leuke oude man in hem en niet meer mijn vader.Als ik enkele dagen niet bij hem was geweest dan wist hij dat wel hoor. “jij bent een tijdje niet geweest” zei hij dan. Ja, klopt Pa. Maar nu ben ik er weer. Het verbaasde mij, als ik hem aansprak met Pa, hij helemaal niet verbaast was, waarom ik Pa tegen hem zei. Ik begreep dat niet.Als ik bij hem bleef in zijn woonkamer met de tv aan, dan zat hij rechtop te slapen. Maar als ik mij bewoog werd hij wakker en vroeg verbaast, “Ga je weg”? “Blijf je nog heel even dan zal ik ook niet slapen? Een minuutje laten sliep hij weer. Volgens hem had hij alleen zijn ogen dicht. Och wat een lieverd dacht ik dan. Stilletjes dwaalden mijn gedachten af naar voorheen toen hij nog mijn vader was……….. .Het ging binnen enkele maanden heel snel berg af met Pa. Hij kreeg longontsteking en moest opgenomen worden in het ziekenhuis. Ooh, ooh, ooh. Daar ging het helemaal de andere kant op. Hij was opstandig tegen alles en iedereen. Plaste ook in een hoek waar hij dat wilde. Had ruzie met de douche gordijn en liep weg. De avondportier heeft hem weerhouden om midden in de nacht het ziekenhuis te verlaten. Vrijwillig was hij niet mee teruggegaan. Als wij, mijn man Leo en ik hem kwamen bezoeken op de zaal zei hij, “Kom je mij weg halen uit deze gevangenis?” Dat was hij even na ook al weer vergeten. Hij vergat ook wel eens om niet bij die andere personen op de zaal in bed te kruipen. Hij was ondeugend zoals of hij vroeger ook was.
Ik was zo blij dat ik he uit het ziekenhuis (zijn gevangenis) Mocht ophalen. Van het ziekenhuis uit mocht hij helaas nog niet naar het bekende verzorgingshuis waar hij voor stond ingeschreven, kwam daarom tijdelijk in een ander thuis meer bij mij in de buurt terecht. Wij kenende dat te huis niet en wisten ook verder niet hoe het daar zou gaan bevallen.Het werd uiteindelijk een nachtmerrie/drama. pa takelde met de dag af. Alweer ergens anders een andere omgeving andere mensen. Verschrikkelijk. Maar wij wisten ook niet wat moeten we dan doen. Dat is een verschrikking als je geen andere keuze hebt en maar moet doorgaan weten dat het niet goed gaat. Pa werd weer ziek weer longontsteking. Daar zeiden ze al tegen ons kinderen. “Hij zal het niet halen met die leeftijd longontsteking krijgen is het einde” Daar zag hij ook naar uit. Wij stonden allemaal bij hem aan bed. Dat was het dan. Het einde was nabei. Waarschijnlijk haalt hij de ochtend niet meer dus neem maar afscheid van hem. Dat deden wij ook. Toen we weg gingen een laatste blik naar hem hij sliep en lag fijn warmpjes onder de deken. Wij hoopte dat hij in zijn slaap zijn laatste adem zal uitblazen.De afspraak was met mijn broer en zussen, dat ik de dag erna zou gaan kijken en hun zou berichten hoe het was.In alle vroegte ging ik naar hem toe. Ik verwachte dus dat hij was overleden. en ja, ik kom als eerste voordat ik een verpleegster zag op zijn kamer. Het bed was leeg en al afgeruimd. Dat zag er koud en kil uit. Bah dacht ik, opgeruimd en misschien al opgebaard. Ik nam mij voor een verpleegster te zoeken. Ik kom in de openbare keuken terecht en tot mijn grote verbazing zit Pa aan tafel te eten. Hé??? Pa in zijn kostuum die inmiddels veel te groot voor hem is. Pa is veel te veel afgevallen. Ik zeg, goeiemorgen Pa. Hoe is het? “Goed zegt hij, ik heb honger en dacht ik ga wat eten. De verpleging was net zo verbaast als ik.Natuurlijk heb ik gelijk mijn familie allemaal opgebeld. Echt weer iets voor Pa om dus niet dood te gaan. Wij hebben samen gelachen met hem. Hij was niet van plan om dood te gaan.Eindelijk mocht hij naar zijn geliefde woonplaats Valkenburg terug. Het verpleeghuis had plaats voor hem. Zo is het leven. Zijn eigen zus ook een hoge leeftijd was gestorven en Pa zou nu haar kamertje krijgen. Het was een thuiskomst. Maar het liep niet zo zoals wij hadden gewenst voor hem. En waar wij toch al die tijd naar hadden uitgekeken. Pa was weer verslechterd en iedere dag ging het berg afwaarts met hem. Weer een nieuwe omgeving, weer andere vreemde mensen om hem heen. Pa had het steeds over, Ik wil naar huis naar zijn moeder en zijn oma. Steeds beloofde wij hem dat we dit wilde regelen. Wij zagen dat hem dat even geruststelde maar dat liet hem niet los. Hij vond het allemaal niet meer leuk en wilde ook niet meer verder. “Ik houd er mee op” zei hij.En dat heeft hij ook gedaan. Hij is zoals hij ook heeft gelekt, zijn eigen weg gegaan om er mee te stoppen……… .Wij waren allemaal bij hem om afscheid van hem te nemen en wij vonden allemaal het is goed geweest Pa. Ga maar. Ga naar je moeder en ga naar je oma. Ga in vrede oude man. Ik heb je liefde mogen ontvangen en mooi herinneringen zijn overgebleven. ik heb je lief.
************************
Gedicht/verhaal geschreven door Lieky Van der Velden.
Hier zit hij dan 98 jaar en dement,
Alleen, tussen vreemde mensen in.
Een pilletje voor u meneer?
Zodat hij rustig blijft en niet te veel aandacht krijgt.
Ik kijk naar je en zie een demente oude man, die eens mijn vader was.
Verwart en weet niet eens waarom dat zo is en hoe het ooit was.
Niet alleen je geest laat je in de steek,
Je sterk vermagert lichaam wil niet meer met je mee.
Met weemoed bekijk ik je op afstand als je in elkaar gezakt steeds in slaap valt. Hé, alweer?
Dan denk ik, dit kan toch niet? Dit mag toch niet? Hij kan niet meer.
Ik wil je dragen en je brengen waar heen je wilt,
Zachtjes meenemen met de wind. Zonder strijd en tegenwind.
Ik bewonder je vechtlust tegen het onvermijdelijke,
Het vooruitzicht, dit leven en je dood.
Jij ondergaat en houd vol,
100 wil je halen en dat zijn nog maar 2 jaren.
Hoe je omgaat met tegenslag in deze oneerlijke strijd.
Ben jij jezelf trouw gebleven aan je geest en je lichaam de hele tijd.
Er moet hulp voor je komen, met hoge nood zal ik voor je strijden
Al moet het tot aan je dood.
Stilletjes gaan mijn gedachten naar je uit,
Je onuitgesproken woorden komen er niet meer uit.
Ik wil zo graag weten hoe het met je gaat.
Zodat ook ik vrede kan hebben als jij besluit te gaan.
Dag Pap, tot morgen dan kom ik weer.
Je dochter Lieky Van der Velden.
*************************
Geschreven in oktober 2015 zijn jongste dochter Lieky van der Velden.
Gedicht/verhaal over mijn vader nu 98 jaren. Hij wil zo graag de 100 wel halen.
Het is niet leuk, zegt hij tegen mij. Ik ben zo alleen. Wat is er toch met mij?
Dan kijkt hij om zich heen verward, onbegrip, eenzaamheid en alleen.
Hij denkt niet meer na over zijn verleden leven.
Hoe hij heeft geleefd? Voor niemand anders,
hij heeft alleen voor zichzelf geleefd.
Vroeger bestaat voor hem niet meer, de toekomst ook al niet meer.
Hij begrijpt zichzelf en zijn eigen leven niet.
Morgens staat hij op, maar weet niet meer waarom.
Soms zit hij stilletjes op de bank, uren lang naar buiten te staren of zomaar in het niets.
Hij vergeet ook weer dat ik voor hem gekomen ben. Doet hem dat wel iets?
In de enkele uren dat ik bij hem ben, verteld hij mij wel 5 keer hetzelfde verhaal.
Dan doe ik alsof ik het hoor voor de eerste keer.
Soms klopt niets meer van zijn verhaal, ook dat weet hij dan niet meer.
Als hij beseft dat hij dingen vergeet en niet begrijpt waarom hij dit moet beleven.
Zie ik de angst en verdriet in zijn ogen en zijn oude smalle handen beven.
Voor hem is iedere dag een gevecht. Een strijd om erbij te zijn en te blijven.
Vooral de vrijheid wil hij behouden.
Dat hoorde toch bij hem, hij heeft er zoveel van gehouden.
Hij wil niet dat dit gebeurt, zijn leven is nog maar een sleur.
De deur van het leven is voor hem op een kier gegaan.
Bang om te leven en bang om dood te gaan.
Ik leg een arm om hem heen, dan voelt hij zich even niet zo alleen.
Het is stil om hem heen. Hij weet niet meer waarvoor en waarheen.
Ik zie hij is bij mij, maar hij kent mij niet meer, weet niet wie het is.
Het is mijn vader niet meer. Maar iemand die verwart en eenzaam is.
Hij kent ook zijn andere kinderen niet meer. Hij vergeet telkens weer dat wij voor hem zorgen.
Ik moet nu weer gaan Pa. Tot morgen, er is altijd iemand die je komt verzorgen.
Blijft over, met 98 jaren, eenzaam en alleen in zijn laatste dagen op naar de 100 jaren.
Voor hem is zijn oordeel al geveld.
Meneer van der Velden u bent DEMENT !!
Geschreven in oktober 2015 zijn jongste dochter Lieky van der Velden.
**************************
Vandaag is een jaar geleden 1 februari 2016 overleden, de sterfdag van mijn vader was 98 jaar geworden. Hij wilde zo graag de honderd halen. Mijn vader was het laatste jaar erg dement geworden. Van begin af aan hebben wij zijn kinderen alle veranderingen van hem meegemaakt tot aan zijn einde.
Verhaal/gedicht geschreven door Lieky Van der Velden.
Had ik dit maar van te voren geweten.
Langzaam maar onherroepelijk is het oordeel geveld,
uw vader is dement.
Geen twijfels meer mogelijk, geen pardon, geen toekomst meer.
Je krijgt helaas geen boekje met gebruik aanwijzing mee.
En nu? Geen idee, ik heb dit nog nooit meegemaakt.
Misschien valt het allemaal wel mee.
Dagen en weken gaan voorbij. Pa veranderd telkens weer.
Ene keer lief dan weer agressief.
Achteraf denk ik, och Pa had ik het geweten.
Met welke maat had ik dit moeten meten.
Nu weet ik en heb spijt dat ik mij niet de kans heb genomen om hier de tijd voor te nemen.
Och, had ik het toch geweten.
Dan had ik het zeker anders gedaan.
Maar nu is het te laat.
Natuurlijk ben ik bij Pa geweest en heb veel voor hem gedaan.
Maar wat heb ik laten liggen. Zo veel mooie tijd te verspillen.
Iedere keer dacht ik weer.
Het kan ook de volgende keer.
De dagen en weken gaan snel voorbij.
Ik had niet in de gaten, er zijn al 2 weken voorbij.
Laat ik maar even gaan kijken, hoe het met Pa is gegaan.
Pa is dagen alleen geweest en hij vindt er niks meer aan.
Hij is eenzaam, verdrietig en verwart en voelt zich alleen.
Tja Pa, hier moet je toch echt doorheen.
Ik heb geen weet, waar gaat dit heen.
Niet weten hiermee om te gaan ben ik na enkele uren weer weg gegaan.
Met belofte ik kom de volgende week wel weer.
Snel naar huis, dacht niet meer aan Pa die is nu alleen thuis.
Opeens gaat het snel. Pa is ziek en gaat snel achteruit.
“Ik wil niet meer” zei Pa. Het is over en uit.
Niet alleen zijn geest werkt niet meer,
zijn lichaam laat hem nu ook in de steek.
Hij staat er nu helemaal alleen voor.
Ik kan niets meer voor hem doen.
Machteloos kijk ik toe.
Langzaam deed hij zijn ogen dicht en ademt niet meer.
Verbouwereerd bleef ik achter ik riep “kom terug”
maar Pa kwam niet meer.
Ik ging naar huis en dacht aan Pa.
Geen dag gaat voorbij of ik denk eraan en verwijt mijzelf.
Had ik het toch geweten,
was ik vaker en langer bij hem gebleven.
Nu pas begrijp ik zijn eenzaamheid.
Zijn angst en verwardheid. Zijn verloren strijd.
Maar nu is het te laat.
Naar hem toe gaan, gaat niet meer.
Had ik het toch geweten.
Nu laat ik jou weten,
wat ik graag van te voren had willen weten.
Heb jij nog die kans? Laat het niet zomaar voorbij gaan.
Geniet van de dagen die er zijn, het is zo snel voorbij.
Behoed jezelf zodat jij straks niet hoeft te zeggen.
“Had ik het toch geweten”.
Verhaal/gedicht geschreven door Lieky Van der Velden.