Grensoverschrijdend gedrag bij NAH.

Deel 1 Herkenning

Als zorgondernemer en als ervaringsdeskundige kom ik regelmatig grensoverschrijdend gedrag tegen bij mensen met NAH. Het zijn vaak verborgen rest-verschijnselen van het NAH. Het wordt bij de buitenwereld onderkent en binnen de NAH groepen is het een vermeden thema. Het speelt zich meestal achter de voordeur in de privésfeer af. Er zit veel gêne op en als je over je partner of kind spreekt, over zijn of haar ontremd gedrag of grensoverschrijdend gedrag, voelt het vaak als verraad. Toch is het belangrijk om het bespreekbaar te maken. Ontremd en grensoverschrijdend gedrag geeft heel veel onveiligheid voor de naasten en betrokkenen. De onvoorspelbaarheid in gedrag veroorzaakt veel stress in de directe omgeving.

Bij grensoverschrijdend gedrag dat vaak ook dwingend naar de ander is gericht is het voornaam om professionele hulp in te schakelen.

Grensoverschrijdend en/of ontremd gedrag

Bij ontremd gedrag is er de rem vanaf, om het even simpel te zeggen. De persoon volgt zijn impulsen en heeft daar totaal geen controle meer over. Vanbuiten moet er worden ingegrepen door grenzen aan te geven en het gedrag te stoppen.

Het wordt pas grensoverschrijdend als de ander (omgeving) daar last van heeft of te wel ongepast is in de sociale context van dat moment.

Soorten van ontremming:

Verbale ontremming:
Hard spreken, dominant toon, (wil, moeten, nu) extreem taal gebruik. Maar ook blijven praten. Alleen maar spreken zonder te luisteren of er een reactie of interactie met de omgeving is of niet.

Motorische ontremming:
Bewegelijkheid, (wiebelen, kloppen, tikken, hoofdschudden, etc) het hebben van tics.

Emotionele ontremming:
Snel boos of verdrietig worden in extremiteiten zonder dat daar direct een aanleiding voor is.

Seksualiteit:
Verbaal of fysiek gedrag van seksuele aard. De marge die zich uitspant van klef tot aanranding en verkrachting toe. Geen filtering meer van signalen van gepast gedrag. Hyper seksueel zijn. Flirten met anderen terwijl de partner erbij staat.

Eet-ontremming:
Meestal is het heel veel en alles door elkaar eten. Gulzig, schrokkend eten. Genieten is er niet meer bij.

Dwangmatig -lachen en dwangmatig-huilen:
Het overdreven en langdurig lachen of huilen zonder aan leiding. Het gaat niet om echt verdriet of vreugde maar een uiting van emotie de persoon zit in een soort loep waar hij/zij niet uitkomt.

Al deze ont-remmingen kunnen makkelijk uitmonden tot een vorm van grensoverschrijdend gedrag.
Bij grensoverschrijdend gedrag gaat het om handelingen die niet geaccepteerd worden door de betrokken personen. 
Het vindt plaats op psychologisch, fysiek, seksueel, vlak. Zowel bewust of onbewust.
Het gaat over wat de persoon met NAH doet, maar ook over wat hij/zij laat, meent geen actie of laat het maar gebeuren.
Grensoverschrijdend gedrag heeft bijna altijd te maken met machtsmisbruik. Ik wil! En Ik moet!
Vaak is dergelijk gedrag zelfs niet kwetsend bedoeld en beseft de persoon met NAH niet dat anderen er aanstoot aannemen.

Verschuiving van gedragsregels zijn grensoverschrijdend:

Geen wederzijdse toestemming
Er is geen wederzijdse toestemming maar eenzijdigheid. De persoon handel vanuit zichzelf en heeft geen begrip voor de ander of de omgeving.

Geen vrijwilligheid
Je wordt opeens geconfronteerd me. of voor het blok gezet.

Geen gelijkwaardigheid
De persoon overziet niet de gevolgen van zijn handelen in de totale context van de gebeurtenis.

Niet leeftijdsadequaat
Handelt de persoon naar gelang zijn leeftijd of te kinderlijk, te jeugdig.

Niet context adequaat
Dit is een complexe gedachtegangen waarbij vele afwegingen in de hersenen moeten worden gemaakt om alles naar waarde en normen te kunnen inschatten. Dit is vaak moeilijk om uit te voeren voor een persoon met een NAH.

Geen zelfrespect
Er is vaak een gebrek aan zelfrespect naar ook respect voor de ander op dat moment. Dit kan een onderliggende trigger zijn om grensoverschrijdend gedrag te vertonen.

Over het algemeen mag je stellen dat bij grensoverschrijdend gedrag er een gebrek is aan wederkerigheid. Daardoor wordt dit gedrag ook als zeer onveilig en stressvol ervaren. De situaties en leefomgeving zijn niet meer voorspelbaar. Niet alleen heeft de partner daar last van maar ook het hele gezin. Vaak heerst er een zeer alerte en waakzame spanning in het gezin. Een ontspannen uitje kan elk moment uitmonden in een ontlading die een stempel op die dag dan drukt.
Buiten het feit dat we dagelijks geconfronteerd worden met de totale verandering van de situatie worden we daarnaast ook nog geconfronteerd met extreem gedrag van de persoon met NAH. En weten we vaak niet te handelen bij situaties met grensoverschrijdend gedrag.

Voor uw zelf of kinderen is het belangrijk dat er veiligheid wordt geboden. Zoek in uw netwerk een vertrouwenspersoon waarmee u kunt praten over het gedrag van de persoon met NAH, zodat u een luisterend oor heeft.

Bij zeer acute gevallen is de huisarts met de praktijkondersteuner de poort voor de GGZ zorg of revalidatie arts.
Omdat het gaat om gedrag op meerdere levensgebieden kunt u ook een levenscoach benaderen met specialisme NAH. Dit is te vergoeden via PGB.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen of wilt u meer weten? Neem dan contact op met

Jacques van der Weide
Lio coaching & begeleiding Limburg ( LIO Levens-brede Individuele Ontwikkelings)
Tel 06-27232570
jvanderweide@liocoaching.nl
www.liocoaching.nl

Breinlijn
(www.breinlijn.nl).
085-2250244

Steunpunt Mantelzorg..uw regio
 
Steunpunt Mantelzorg Zuid
www.mantelzorgzuid.nl
info@mantelzorgzuid.nl
043-3215046 (werkdagen tussen 8.30-17.00 uur)
 

Dit zijn de gegevens voor Parkstad: 
www.mantelzorgparkstad.nl/
045-2114000

Uitgebreide informatie over seksualiteit kunt u ook op onderstaande websites vinden.
Rutgers Stichting
Hulpverlening en voorlichting over relaties en seksualiteit.
http://www.intermobiel.com/Themas/Seksualiteit/
Informatie over seksualiteit voor mensen met een handicap.
https://www.sense.info/nl/
Site over relaties en seksualiteit
Flekszorg
Wanneer u of iemand in uw omgeving meer wil dan alleen praten over seks, kan een seksverzorgende uitkomst bieden.
https://www.stichtingsar.nl/
Stichting Alternatieve Relatiebemiddeling